علت گاز هرز خوردن ال نود چیست؟
خودروی ال ۹۰ از جمله خودروهای محبوب و بادوام بازار ایران است. با این حال، یکی از مشکلاتی که بعضی از رانندگان به باتری یاب گزارش می‌کنند، هرز خوردن گاز در زمان استارت اولیه است. وقتی ماشین سرد است دور موتور بالا و پایین می‌شود. به ظاهر مشکلی جدی به نظر نمی‌رسد اما اگر زود علت یابی شود بعدها شما را دچار دردسر نخواهد کرد.
این مشکل می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد؛ از ایراد در سیستم سوخت‌رسانی گرفته تا مشکلات برقی، سنسور گاز، یا حتی ضعیف شدن باتری ماشین.
منظور از گاز هرز خوردن در ال ۹۰ چیست؟
وقتی پدال گاز فشرده می‌شود، دریچه گاز باید باز شود تا هوای بیشتری وارد موتور گردد. هم‌زمان، واحد کنترل الکترونیکی (ECU) میزان سوخت تزریقی را افزایش می‌دهد و در نتیجه دور موتور بالا می‌رود.
اما اگر بین فشردن پدال گاز و واکنش موتور تأخیر یا بی‌اثری مشاهده شود، اصطلاحاً می‌گویند “گاز هرز می‌خورد” یا “پدال گاز بی‌جان است”. البته بیشتر وقت‌ها هم ماشین بدون اینکه پدال را فشار دهید گاز می‌خورد به خصوص وقتی هنوز موتور خودرو گرم نشده است.
در خودروهای انژکتوری و مخصوصاً ال ۹۰ که مجهز به سیستم دریچه گاز برقی است، این مشکل بیشتر به بخش‌های الکترونیکی و برقی مربوط می‌شود تا مکانیکی.
علت‌های اصلی گاز هرز خوردن در ال ۹۰
۱. ضعیف بودن باتری یا افت ولتاژ سیستم برقی
یکی از دلایل پنهان اما بسیار مؤثر در عملکرد دریچه گاز و ECU، ضعف باتری خودرو است.
باتری ضعیف نمی‌تواند ولتاژ پایدار ۱۲ تا ۱۳ ولت را در هنگام استارت یا کارکرد موتور فراهم کند. وقتی ولتاژ افت می‌کند:
- واحد کنترل موتور (ECU) دچار خطا یا اختلال لحظه‌ای در پردازش سیگنال‌ها می‌شود.
- عملگر دریچه گاز برقی (Throttle Actuator) ممکن است به‌درستی باز یا بسته نشود.
- سنسور پدال گاز (TPS) دچار خوانش نادرست می‌شود.
به همین دلیل، وقتی باتری در حال ضعیف شدن است یا دینام شارژ کافی نمی‌دهد، ممکن است ال نود گاز در جا بخورد.
علائم همراه با ضعف باتری در این وضعیت:
- دیر استارت خوردن خودرو
- نوسان دور موتور در حالت درجا
- پرش آمپرها یا خاموش شدن ناگهانی پشت آمپر
- عملکرد نامنظم فن رادیاتور یا چراغ‌های جلو
بنابراین، قبل از بررسی قطعات پیچیده‌تر، باید ولتاژ و سلامت باتری بررسی شود. اگر ولتاژ کمتر از ۱۲ ولت است یا عمر باتری بالای ۲ سال است، احتمالاً عامل اصلی همین موضوع است.
۲. خرابی دریچه گاز برقی
دریچه گاز در ال ۹۰ کاملاً برقی است و مستقیماً به ECU متصل است.
کثیفی، تجمع دوده یا خرابی موتور الکتریکی کوچک داخل آن، می‌تواند موجب عملکرد نامنظم شود.
اگر دریچه گاز به درستی باز نشود، هوای کافی به موتور نمی‌رسد و در نتیجه گاز بی‌اثر می‌شود.
در این حالت باید دریچه باز شود، تمیز گردد و در صورت نیاز با دیاگ مجدداً کالیبره شود.
۳. خرابی سنسور پدال گاز (TPS یا APP Sensor)
پدال گاز در ال ۹۰ مجهز به یک یا دو سنسور موقعیت الکترونیکی است. این سنسورها زاویه فشرده شدن پدال را به ECU گزارش می‌کنند.
در صورت خرابی یا نوسان ولتاژ این سنسورها، ECU سیگنال اشتباه دریافت می‌کند و دستور درستی به دریچه گاز نمی‌دهد.
در چنین شرایطی ممکن است حتی چراغ چک روشن شود و خودرو به حالت اضطراری (Limp Mode) برود.
۴. ضعف در سیستم شارژ دینام
گاهی اوقات، خود باتری سالم است اما دینام شارژ مناسبی تولید نمی‌کند.
دینام وظیفه دارد هنگام کار موتور، برق مورد نیاز ECU، کویل‌ها و سنسورها را تأمین کرده و هم‌زمان باتری را شارژ کند.
افت ولتاژ خروجی دینام باعث نوسان برق سیستم شده و عملکرد ECU را مختل می‌کند.
در نتیجه، گاز خوردن نامنظم، لرزش در دور آرام و حتی خاموشی ناگهانی مشاهده می‌شود.
۵. خرابی سنسور مپ (MAP Sensor) یا سنسور اکسیژن
در صورت ارسال داده اشتباه از سنسور فشار منیفولد (MAP) یا سنسور اکسیژن، ECU مقدار سوخت تزریقی را به‌درستی تنظیم نمی‌کند.
این مسئله ممکن است به‌صورت تأخیر در گاز خوردن یا افت قدرت ظاهر شود.
۶. گرفتگی مسیر هوا یا فیلتر هوای کثیف
اگر فیلتر هوا یا منیفولد ورودی مسدود شده باشد، مقدار هوای ورودی کاهش می‌یابد و در نتیجه موتور به گاز دادن پاسخ مناسبی نمی‌دهد.
هر ۵ تا ۱۰ هزار کیلومتر بهتر است فیلتر هوا بررسی و در صورت نیاز تعویض شود.
ارتباط ضعف باتری با گاز هرز خوردن – تحلیل فنی
باتری در ال ۹۰ نه‌تنها انرژی لازم برای استارت اولیه را فراهم می‌کند، بلکه در هنگام کارکرد موتور، نقش پایداری ولتاژ در مدار الکتریکی را دارد.
سیستم دریچه گاز برقی و ECU برای عملکرد دقیق، به ولتاژ ثابت و پایدار نیاز دارند.
وقتی ولتاژ باتری افت می‌کند:
- سیگنال‌های ورودی از سنسورها نوسان پیدا می‌کند.
- موتور دریچه گاز توان کافی برای باز شدن کامل ندارد.
- ECU دستور کاهش توان یا ورود به حالت “Safe Mode” را صادر می‌کند.
به همین دلیل است که در بسیاری از موارد، با تعویض باتری ضعیف یا بررسی دینام، مشکل گاز هرز خوردن برطرف می‌شود.
مقاله‌ای کاربردی برای شما: خرابی وایرشمع ماشین
🔋 راهکارها و پیشنهادات
قبل از هر چیز ریست کردن دریچه گاز را امتحان کنید. اگر حل نشد و ماشین در حالت سرد گاز بی مورد خورد مراحل زیر را آزمایش کنید:
- بررسی ولتاژ باتری: در حالت خاموش باید بین ۱۲.۴ تا ۱۲.۸ ولت باشد.
- تست دینام: در حالت روشن، ولتاژ باید بین ۱۳.۸ تا ۱۴.۴ ولت باشد.
- بازبینی اتصالات باتری: زنگ‌زدگی یا سولفاته شدن سر باتری باعث افت جریان می‌شود.
- تمیز کردن دریچه گاز با اسپری مخصوص.
- ریست ECU یا دیاگ جهت کالیبراسیون مجدد پدال گاز.
در صورت تداوم مشکل، بررسی سنسور پدال گاز و سیم‌کشی لازم است.
جمع‌بندی
گاز هرز خوردن در خودروی ال ۹۰ معمولاً نتیجه اختلال در عملکرد سیستم‌های برقی و الکترونیکی است.
یکی از عوامل کلیدی و کمتر توجه‌شده، ضعیف شدن باتری یا افت ولتاژ سیستم برق خودرو است.
وقتی باتری انرژی کافی را تأمین نکند، عملکرد ECU و دریچه گاز مختل می‌شود و گاز به‌درستی پاسخ نمی‌دهد.
بنابراین، پیش از هزینه‌های سنگین برای تعویض قطعات الکترونیکی، بهتر است ابتدا باتری و سیستم شارژ خودرو بررسی و در صورت نیاز تعویض شود. اگر نیاز به امدادباتری ماشین داشتید با باتری یاب تماس بگیرید.
در بسیاری از موارد، با جایگزینی باتری جدید، عملکرد گاز خودرو به حالت طبیعی بازمی‌گردد و مصرف سوخت نیز بهبود پیدا می‌کند.
